Η τελετή των Academy Awards, γνωστή ως “Η νύχτα των Όσκαρ”, αποτελεί το πιο σημαντικό και αναμενόμενο γεγονός της χρονιάς, μια στιγμή όπου η τέχνη της έβδομης μούσας γιορτάζεται μέσω της απονομής των εμβληματικών χρυσών αγαλματιδίων. Αλλά πίσω από το κόκκινο χαλί υπάρχει μια περίπλοκη και αυστηρή διαδικασία λήψης αποφάσεων που λίγοι γνωρίζουν.
Η δομή των Academy Awards και η διαδικασία εισδοχής
Η Academy of Motion Picture Arts and Sciences (AMPAS), που ιδρύθηκε το 1927, είναι ο οργανισμός υπεύθυνος για την απονομή των Όσκαρ. Σήμερα, αυτός ο οργανισμός περιλαμβάνει πάνω από 10.000 επαγγελματίες του κινηματογράφου, χωρισμένους σε διάφορες κατηγορίες που αντικατοπτρίζουν την πολύπλοκη δομή της κινηματογραφικής βιομηχανίας: σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σεναριογράφοι, παραγωγοί, τεχνικοί ήχου, ειδικοί οπτικών εφέ και πολλοί άλλοι.
Μια μικρή παρένθεση.
Η είσοδος σε αυτήν την πολιτιστική ελίτ υπόκειται σε μια αυστηρή διαδικασία επιλογής και αυτό οδήγησε, μαζί με άλλα προβλήματα, σε μια μορφή εξέγερσης το 2019. Όπως είπε ο Martin Scorsese, “η Ακαδημία αντιπροσωπεύει μια κοινότητα ομοτίμων που αναγνωρίζει την αριστεία των ομοίων της“.
Με κριτικό τόνο, θέλησε να υποστηρίξει τη σύγκρουση μεταξύ της επιτροπής και των τομέων Φωτογραφίας, Μοντάζ, Μακιγιάζ και Κομμωτικής και Ταινιών Μικρού Μήκους που βρέθηκαν εκτός της απονομής κατά τα Όσκαρ του 2019.
Τώρα ας επιστρέψουμε στην οργάνωση της απονομής.
Κάθε υποψήφιος πρέπει να λάβει επίσημη πρόσκληση από τον οργανισμό, βασισμένη στις σημαντικές του συνεισφορές στον κόσμο του κινηματογράφου. Αυτός ο μηχανισμός συνένωσης εξασφαλίζει ότι μόνο επαγγελματίες με αποδεδειγμένη εμπειρία και ταλέντο μπορούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων των Όσκαρ.
Τα στάδια της διαδικασίας επιλογής των Όσκαρ: ένα σύστημα δύο επιπέδων
Η πορεία που οδηγεί στην απονομή των αγαλματιδίων διαρθρώνεται σε δύο ξεχωριστές στιγμές:
Στάδιο των υποψηφιοτήτων: κατά τη διάρκεια αυτού του πρώτου βήματος, τα μέλη ψηφίζουν αποκλειστικά εντός της δικής τους επαγγελματικής κατηγορίας. Οι ηθοποιοί, για παράδειγμα, προτείνουν τις υποψηφιότητες για τις κατηγορίες ερμηνείας, ενώ οι σκηνοθέτες επιλέγουν τους συναδέλφους που αξίζουν αναγνώριση. Η μόνη εξαίρεση είναι η κατηγορία “Καλύτερη Ταινία”, για την οποία όλα τα μέλη της Ακαδημίας μπορούν να εκφράσουν τις προτιμήσεις τους. Αυτή η αρχική τμηματοποίηση εξασφαλίζει ότι η τεχνική αξιολόγηση πραγματοποιείται από ειδικούς του συγκεκριμένου τομέα.
Τελική ψηφοφορία: μόλις καθοριστούν οι πεντάδες των υποψηφίων (ή οι δεκάδες, στην περίπτωση της Καλύτερης Ταινίας), όλα τα μέλη της Ακαδημίας συμμετέχουν στην επιλογή των νικητών. Για να εξασφαλιστεί η απόλυτη μυστικότητα και αμεροληψία της διαδικασίας, η ολόκληρη διαδικασία επιβλέπεται από την PricewaterhouseCoopers, μια ανεξάρτητη ελεγκτική εταιρεία που εγγυάται τη μεθοδολογική αυστηρότητα της καταμέτρησης. Μέχρι τη στιγμή του ανοίγματος του διάσημου φακέλου στη σκηνή του Dolby Theatre, μόνο δύο εκπρόσωποι αυτής της εταιρείας γνωρίζουν τα ονόματα των νικητών.
Οι απαιτήσεις επιλεξιμότητας
Δεν μπορούν όλες οι κινηματογραφικές παραγωγές να διαγωνιστούν για τα Όσκαρ. Η Ακαδημία έχει καθορίσει ακριβή κριτήρια που ορίζουν την καταλληλότητα ενός έργου:
η ταινία πρέπει να έχει ελάχιστη διάρκεια 40 λεπτών, όριο που διακρίνει τις ταινίες μεγάλου μήκους από τις ταινίες μικρού μήκους (που έχουν αφιερωμένες κατηγορίες);
η προβολή πρέπει να πραγματοποιηθεί σε μια εμπορική κινηματογραφική αίθουσα της κομητείας του Λος Άντζελες για τουλάχιστον επτά συνεχόμενες ημέρες εντός του ημερολογιακού έτους αναφοράς;
το έργο πρέπει να σέβεται ορισμένα τεχνικά πρότυπα όσον αφορά την ανάλυση, τη μορφή και την ποιότητα ήχου.
Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια είναι ότι αυτές οι παράμετροι έχουν δημιουργήσει ενδιαφέρουσες στρατηγικές προσαρμογές για τις εταιρείες streaming. Πλατφόρμες όπως το Netflix, το Amazon Prime και το Apple TV+ οργανώνουν περιορισμένες κινηματογραφικές προβολές των κορυφαίων τίτλων τους για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της Ακαδημίας, δημιουργώντας μια γέφυρα μεταξύ της παραδοσιακής διανομής και των νέων τρόπων κινηματογραφικής απόλαυσης.
Το σύστημα ψηφοφορίας: η μαθηματική προσέγγιση
Ο μηχανισμός ψηφοφορίας που χρησιμοποιείται για την πιο σημαντική κατηγορία, αυτή της “Καλύτερης Ταινίας”, είναι πραγματικά ενδιαφέρων. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει για τα άλλα βραβεία, όπου ισχύει η αρχή της απλής πλειοψηφίας, σε αυτή την περίπτωση η Ακαδημία υιοθετεί ένα προτιμησιακό σύστημα εμπνευσμένο από τη μέθοδο εκλογής του Thomas Hare, που θεωρήθηκε τον 19ο αιώνα.
Κάθε ψηφοφόρος καλείται να καταρτίσει μια πλήρη κατάταξη των υποψήφιων ταινιών, ταξινομώντας τις από την πιο εκτιμημένη έως την λιγότερο επιθυμητή. Αν ένα έργο λάβει αμέσως πάνω από το 50% των πρώτων προτιμήσεων, ανακηρύσσεται νικητής. Σε αντίθετη περίπτωση, ο τίτλος με τον μικρότερο αριθμό πρώτων θέσεων εξαλείφεται και οι ψήφοι του ανακατανέμονται βάσει των δεύτερων προτιμήσεων που εκφράστηκαν από τους ψηφοφόρους. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να φτάσει μια ταινία στην απόλυτη πλειοψηφία.
Όπως πάντα, το μάρκετινγκ ανταμείβει
Στο Χόλιγουντ, το Όσκαρ δεν επιτυγχάνεται μόνο με την καλλιτεχνική ποιότητα αλλά και κυρίως χάρη σε στρατηγικές επικοινωνίας και τοποθέτησης. Οι εταιρείες παραγωγής επενδύουν εκατομμύρια δολάρια σε προωθητικές εκστρατείες για να τοποθετήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ταινίες τους.
Σε αυτό, δυστυχώς ή ευτυχώς, κολοσσοί όπως το Netflix έχουν πλεονέκτημα, καθώς η μείωση των ατόμων που πηγαίνουν στον κινηματογράφο αντιστοιχεί σε αύξηση των συνδρομητών. Αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη δύναμη πυρός για αυτούς.
Η χρονική στιγμή κυκλοφορίας αποτελεί κρίσιμο παράγοντα: οι ταινίες που διανέμονται το τελευταίο τρίμηνο του έτους απολαμβάνουν σημαντικό πλεονέκτημα, παραμένοντας φρέσκες στη μνήμη των ψηφοφόρων κατά την περίοδο των υποψηφιοτήτων. Δεν είναι τυχαίο ότι η περίοδος από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο ονομάζεται κοινώς “Oscar season”.
Οι ιδιωτικές προβολές για τα μέλη της Ακαδημίας αποτελούν στη συνέχεια ένα θεμελιώδες στοιχείο της προωθητικής στρατηγικής. Όπως παρατήρησε ο παραγωγός Harvey Weinstein πριν από την πτώση του, “η νίκη ενός Όσκαρ είναι κατά 50% θέμα ποιότητας της ταινίας και κατά 50% αποτελεσματικότητα της εκστρατείας“.
