Η εξερεύνηση του διαστήματος διανύει μια περίοδο εξαιρετικής ζωντάνιας και ίσως, η δυνατότητα να ανακαλύψουμε εξωγήινες μορφές ζωής δεν ήταν ποτέ τόσο συγκεκριμένη. Τα προηγμένα εργαλεία, όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και οι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, μας επιτρέπουν να παρατηρούμε το σύμπαν με πρωτοφανή ακρίβεια, φέρνοντας στο φως χιλιάδες δυνητικά κατοικήσιμους πλανήτες.
Υπάρχουν άλλες ευφυείς μορφές ζωής; Τα σήματα μπορεί να είναι ήδη εδώ
Αλλά τι εννοούμε ακριβώς με τον όρο “ζωή”; Ο ορισμός αυτής της έννοιας είναι πολύ πιο περίπλοκος από ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Γενικά, αναφερόμαστε σε συστήματα ικανά να αναπτύσσονται, να αναπαράγονται και να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους, αλλά αυτός ο ορισμός αφήνει χώρο για πολλαπλές ερμηνείες.
Σε αυτό, θα πρέπει να προσθέσουμε και τον όρο “ευφυής”; Γιατί σε αυτή την περίπτωση το ζήτημα περιπλέκεται αρκετά, καθώς η σημασία του όρου μπορεί να διαφέρει από ένα πεδίο μελέτης σε άλλο. Ευφυής μπορεί να είναι κάτι που εξελίσσεται, που προσαρμόζεται, αλλά και που λειτουργεί ως θηρευτής (όπως ένας ιός).
Στη Γη, η ζωή βασίζεται στον άνθρακα, το DNA και το RNA, θεμελιώδη στοιχεία για τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών. Ωστόσο, είναι λογικό να αναρωτηθούμε αν σε άλλα μέρη του σύμπαντος μπορεί να υπάρχουν μορφές ζωής βασισμένες σε διαφορετικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα το πυρίτιο. Ορισμένοι ερευνητές έχουν υποθέσει την ύπαρξη οργανισμών με δομές βασισμένες στο πυρίτιο, ικανών να προσαρμόζονται σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες.
Αν και δεν έχουν βρεθεί ποτέ συγκεκριμένες αποδείξεις που να υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί πως το πυρίτιο ήδη παίζει κρίσιμο ρόλο σε ορισμένες μορφές ζωής στη Γη, όπως οι διατόμοι, μονοκύτταρα φύκη που χαρακτηρίζονται από πυριτικές κυτταρικές τοιχοποιίες.
Η ουσία του ζητήματος είναι αυτή: θα πρέπει να προσπαθήσουμε να σκεφτόμαστε με λιγότερο ανθρωποκεντρικό τρόπο όταν σκεφτόμαστε μορφές ζωής που κυριολεκτικά δεν είναι από αυτόν τον κόσμο.
Αλλά από πού θα μπορούσε να προέρχεται η ζωή στη Γη; Δύο κύριες θεωρίες προσπαθούν να εξηγήσουν την προέλευσή της. Η πρώτη υποθέτει ότι τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία της ζωής μεταφέρθηκαν στον πλανήτη μας από μετεωρίτες από το βαθύ διάστημα. Η δεύτερη, αντίθετα, προτείνει ότι αυτά τα μόρια σχηματίστηκαν αυθόρμητα μέσω γεωχημικών διαδικασιών.
Πρόσφατες μελέτες έχουν αποκαλύψει ότι πολλοί μετεωρίτες περιέχουν αμινοξέα, βασικά συστατικά για τη ζωή, και ότι τα οργανικά μόρια που υπάρχουν στο διάστημα δείχνουν μια ιδιαίτερη “ασυμμετρία”, προτιμώντας μια συγκεκριμένη διαμόρφωση, την ίδια που παρατηρείται στο DNA και στις πρωτεΐνες που γνωρίζουμε.
Θα μπορούσε αυτό να είναι μια ένδειξη ότι η ζωή στη Γη έχει εξωγήινη προέλευση;
Αυτό θα σήμαινε ότι δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν, και στην πραγματικότητα ήδη το γνωρίζουμε. Ο αστρονόμος Frank Drake έχει αναπτύξει μια εξίσωση για να εκτιμήσει τον αριθμό των ευφυών πολιτισμών που υπάρχουν στον γαλαξία μας. Ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη αισιόδοξες εκτιμήσεις, μιλάμε για πάνω από 12.000 δυνητικούς πολιτισμούς μόνο στον Γαλαξία.
Αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι το παρατηρήσιμο σύμπαν περιέχει περίπου 200 δισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια αστέρια, η ιδέα ότι είμαστε τα μόνα ευφυή όντα στο σύμπαν φαίνεται αρκετά απίθανη. Η πιθανότητα να είμαστε μόνοι εκτιμάται ως μικρότερη από μία πιθανότητα στις 10 δισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια.
