Η Σύνδρομο του Κέσλερ, ένα φαινόμενο λίγο γνωστό αλλά με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες, απειλεί να μετατρέψει την τροχιά της Γης σε ένα επικίνδυνο ναρκοπέδιο διαστημικών συντριμμιών. Αυτό το σενάριο, που θεωρήθηκε από τον ομώνυμο επιστήμονα της NASA Ντόναλντ Τζ. Κέσλερ, περιγράφει ένα ντόμινο συγκρούσεων μεταξύ των πολυάριθμων τεχνητών αντικειμένων που περιφέρονται γύρω από τον πλανήτη μας. Η μόνη ελπίδα είναι ένας διαστημικός καθαριστής.
Τι συμβαίνει όταν το διάστημα δεν είναι πλέον αρκετό; Το Σύνδρομο του Κέσλερ μας το λέει και δεν είναι καλό
Το πρόβλημα έχει τις ρίζες του στις πρώτες ημέρες της διαστημικής εξερεύνησης. Από την εκτόξευση του Σπούτνικ 1 το 1957, η ανθρωπότητα άρχισε να γεμίζει την τροχιά της Γης με μια αυξανόμενη ποικιλία δορυφόρων, θραυσμάτων πυραύλων και άλλων συντριμμιών.
Σήμερα, χιλιάδες από αυτά τα αντικείμενα, μεγάλα και μικρά, κινούνται με εντυπωσιακές ταχύτητες γύρω από τη Γη, δημιουργώντας ένα όλο και πιο συνωστισμένο και επικίνδυνο περιβάλλον για τις διαστημικές αποστολές.
Το Σύνδρομο του Κέσλερ εκδηλώνεται όταν η πυκνότητα των συντριμμιών φτάνει σε ένα κρίσιμο σημείο, προκαλώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση συγκρούσεων. Κάθε σύγκρουση δημιουργεί νέα θραύσματα, τα οποία με τη σειρά τους χτυπούν άλλα αντικείμενα, πολλαπλασιάζοντας εκθετικά τον αριθμό των συντριμμιών.
Οι αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) έχουν ήδη έρθει αντιμέτωποι με αυτό το εφιαλτικό σενάριο. Σε διάφορες περιπτώσεις, ο ISS αναγκάστηκε να εκτελέσει επείγοντες ελιγμούς για να αποφύγει συντρίμμια σε πορεία σύγκρουσης, αποδεικνύοντας ότι η απειλή είναι κάθε άλλο παρά υποθετική. Αλλά οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου υπερβαίνουν κατά πολύ την ασφάλεια των αστροναυτών.
Ένα καταστροφικό σενάριο αν το διάστημα γεμίσει: θα αντιμετωπίσουμε μια κατάρρευση της τροχιάς της Γης με τρομερές συνέπειες στην καθημερινή μας ζωή. Από τα συστήματα πλοήγησης GPS έως τις τηλεπικοινωνίες, περνώντας από τις μετεωρολογικές προβλέψεις και την πρόσβαση στο διαδίκτυο, μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων μας βασίζεται σε ένα δίκτυο δορυφόρων που θα μπορούσαν να σαρωθούν από μια καταιγίδα διαστημικών συντριμμιών.
Οι πιθανές λύσεις είναι ίσως μόνο ένα “μπάλωμα”
Για να αποτραπεί αυτή η μοίρα, η διεθνής κοινότητα αναζητά λύσεις για να περιορίσει το πρόβλημα της τροχιακής ρύπανσης.
Έργα όπως το ADEO (περισσότερες πληροφορίες εδώ: https://www.esa.int/Enabling_Support/Space_Engineering_Technology/Shaping_the_Future/Show_Me_Your_Wings_Successful_In-flight_Demonstration_of_the_ADEO_Braking_Sail), που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, στοχεύουν στη χρήση ειδικών ιστίων φρεναρίσματος για να επιταχύνουν την επανείσοδο των συντριμμιών στην ατμόσφαιρα, όπου αποσυντίθενται.
Ωστόσο, αυτές οι τεχνολογίες βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο και απαιτούν μεγάλες επενδύσεις για να γίνουν λειτουργικές σε μεγάλη κλίμακα.
Ένα άλλο μέτωπο στο οποίο διεξάγεται η μάχη κατά των διαστημικών συντριμμιών είναι αυτό της ρύθμισης. Η υιοθέτηση κανόνων και κατευθυντήριων γραμμών που μοιράζονται σε διεθνές επίπεδο θα μπορούσε να συμβάλει στον περιορισμό της παραγωγής νέων συντριμμιών και να προωθήσει πιο υπεύθυνες πρακτικές στη χρήση του διαστήματος.
Μόνο που η έλλειψη μιας υπερεθνικής αρχής ικανής να επιβάλει αυτούς τους κανόνες καθιστά δύσκολη την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων.
Η κατάσταση στην τροχιά παρουσιάζει ανησυχητικές αναλογίες με ένα άλλο μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα της εποχής μας: τη ρύπανση των ωκεανών. Όπως και με τις θάλασσές μας, έτσι και για το διάστημα κινδυνεύουμε να ξεπεράσουμε ένα σημείο χωρίς επιστροφή, μετατρέποντας την τροχιά της Γης σε μια μη ανακτήσιμη χωματερή.
Και όπως συμβαίνει συχνά, η ανθρωπότητα τείνει να υποτιμά τα προβλήματα μέχρι να μετατραπούν σε μια αναγνωρισμένη κρίση.
Εν ολίγοις, το Σύνδρομο του Κέσλερ μας θυμίζει ότι το διάστημα δεν είναι μια ανεξάντλητη πηγή, αλλά μια κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας που πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με σοφία. Μόνο δουλεύοντας μαζί, ως ένα είδος, μπορούμε να αποφύγουμε το όνειρο της διαστημικής εξερεύνησης να μετατραπεί σε έναν εφιάλτη συντριμμιών και καταστροφής.
